Den nye årboka er ferdig, og frå torsdag 8. november er ho i sal. Vi feirar dette med bokslepp. Det vert kåseri ved Tor Wold, som fortel om sjøfart og fiske og litt av kvart. Etterpå blir det kaffi og vaflar. Alle er velkomne!
Årbokproduksjonen er kanskje det viktigaste vi gjer i historielaget. I år dreg halve årbok-komiteen seg, etter lang og tru innsats. Anlaug Røen Hauge og Ivar Bård Ådland har vore med i mange år, og ber om å få avløysing. Kari Høysæter Steinsland og Tor Wold fortset. Arbeidet er triveleg og meiningsfylt. Vi treng to nye medlemar til nemnda, og håpar du kan tenke deg å gjera ein innsats. Eller kanskje du kjenner nokon som har lyst?
Også i år inneheld årboka mykje spennande stoff. Me held fram med serien «Livet langs fjorden» som me starta på i fjor. Her vert me meir kjende med jaktefarten som hadde si glanstid utover på 1800-talet. Når me først er på sjøen, får me også høyra om losvesenet i Noreg og om losen Lars Johannesen, eller «Vikalosen» som han òg vart kalla.
Sjølv om det er over 73 år sidan 2. verdskrigen slutta, er det framleis mykje udokumentert stoff om okkupasjonstida. Denne gongen har me med tre artiklar frå denne tida. Me får høyra korleis ein ung sjømann opplevde å gå i konvoi over Atlanteren i 1940 med fare for å verta angripen av tyske ubåtar. Me får eit nærare innblikk i kampane på Fossen Bratte, og me får høyra korleis det var å vera ein liten gut på Totland i denne tida.
Me skal også ein tur til fjells, både til Grønsdalen og skulevegen for borna der, og til Bjørnåsen og dei som bygde opp denne fine plassen.
Vel 50 frammøtte i biblioteket denne kvelden fekk høyra Sigvald Rørlien frå Ole Bull akademiet fortelja om korleis ein lagar ei fele. Og når fela er ferdig må ho prøvast. Så difor spela han eit par slåttar for oss.
Torfinn Kolle, stammar frå Sævild. Der heldt brørne Lars og Andreas Sævild til. Både var særs gode felespelarar, og Lars bygde jamvel gode feler. Torfinn ga oss eit fint foredrag om Lars og Andreas , som var brørne til farmora hans. Han hadde med opptak av far sin, Gunnvald Kolle, som spelte slåttar, mellom andre Rosendalsvalsen, som Lars har dikta og tonsett.
Det var mange som hadde tatt med feler dei har liggjande, og historielaget fekk registrert desse. Denne fela er ei Sævillafele som er laga av Lars Sævild. Vi er interessert i å få registrert flest mogleg av felene i bygda, så ta gjerne kontakt om du har ei fele liggjande.
Utstillinga vi lagde i samband med felekvelden, sto i biblioteket ei tid. Vi la her vekt på hardingfela sin historikk og spesielt den rike feletradisjonen vi har i Samnanger.
Nå som utstillinga er tatt vekk, legg vi henne ut her på heimesida, og meire stoff kjem nok til etter kvart.
2. september -18.
I dag gikk turen til Ådlandssetrene, som ligg i Fusa, rett over grensa frå Sævild. 21 turglade medlemar gjekk på fin vei/sti, i lett terreng dei knapt 2 km frå Va der vi sette bilane. Våre gode guidar, Håkon Aadland og Torfinn Kolle ga oss eit spennande innblikk stølshistoria her.
Inntil Va går det fin bomveg, (40 kr), og der er det god parkering. Herfrå kan ein gå i lett terreng heilt til Dale i Fusa, eller tilbake til Barmen i Samnanger. Vil ein høgt opp, er det merka sti til Burfjellet. Vi valde å ta det roleg, og høyra på guidane våre. Va har vore stevneplass, og det har gått fedrifter frå Fusa til Bergen denne vegen.
Vi gjekk inn til Ådlandssetrene og hadde kafferast og hygga oss der før vi skilde lag. Ei gruppe tok turen til Bjergane husmannsplass, som for lengst er fråflytta. Den andre gruppa gikk litt høgare opp i Burlia til Lisetra, der ein så vidt kan se restar etter hustuftene.
Folk frå Austevoll og øyane leigde beite i området i gamle tider. Dei tok beista i båt til Kalven før dei jagde dei opp til beite i Burlia. Også gardane Li og Kleppe hadde sommarbeite i Burlia, innunder fjellet. Dei tok beista i land i Sætervika, og følgde dei opp over Barmen til Atasæterdalen. Dei følgde dalen heilt til Va, og så vidare opp i Burlia.
Det var kanskje noe i det spelemannen Knutin Kleppe sa. Når dei spurde han kor han hadde lært å spele, svara han at det hadde han lært av huldrefoket i Burlia.
Søndag 10 . juni går turen til Masfjorden, eit område der kansje ikkje så mange har reist.
Arne Høyland, (som fleire kjenner), møter oss på Knarvik og er guide heile dagen. Etter Ostereidet og Bjørsvik med Norges største trebygning ? kjører me FV 570 langst austsida av Austfjorden til Sandnes. Her skal me innom Sandnes fargeri, Masfjorden båt- og sjøbrukssamling, og ein fantastisk kafe, der me får middag m desssert.
Vidare med kabelferje til Duesund . Austover (gamle Sognevegen) langst nordsida av Masfjorden via Solheim og Kringla der me kjem inn på E39 mot Matre og Bjørn West museet.
Avreise frå Tysse kai 0830. Retur til Tysse ca 19- 1930.
Påmelding innan 1.juni til Helge Hisdal tlf 90073248, eller e post: helge.hisdal@gmail.com
Pris medlemmar i laget 700. Ikkje medl 800. Alt inkl. (Vatn til maten) Kontant på bussen eller Vipps 90073248
Fullt referat.
Utdrag frå refefratet:
Val til styret: Helge Hisdal attval for 2 år. Audhild Aadland Olsnes attval for to år.
Leiar: Attval av Helge Hisdal for eitt år.
Varamedlemmer: Attval av Tor Wold (1.vara ) Kristian Jørgensen ( 2. vara )-ny Begge for eitt år.
Styremedlemer:
- Helge Hisdal, leiar e-post
- Vidar Trengereid, nestleiar
- Audhild Aadland Olsnes, skrivar
- Solvor Aadland, kasserar – kontonummer: 3530.20.75784
- Svanhild Eikedal Lauvås.
Varamedlemar:
- Tor Wold e-post
- Kristian Jørgensen
Planlagde aktivitetar i 2018:
-Stand på Tysse under Samningaveka -Vårtur til Bjørn West museet i Matre 10. juni. -Bildeutstilling? –Utstilling på biblioteket på Bjørkheim med hovudfokus på feler frå Samnanger –Haustforedrag med felemakar Sigvald Røyrlien frå Voss.
I tillegg til vanlege årsmøtesaker, vert det kaffi og litt å bita i. Etterpå vil Vidar Trengereid fortelja eigne og andres historier om bus og anleggsarbeid. Vi ser også på bilder frå Gjerde. Når vart Gjerds-tunnellen bygd, kven var det som dreiv tunnellen, og kven var det som sprengde han vekk? 
Då skulehuset i Sandvik vart pussa opp, fann Leon Fauske den gamle skuleprotkollen frå 1890. Historielaget har fått kopiera han før han vert sendt til Statsarkivet i Bergen. Her kan du lasta ned protokollen som pdf, og du kan se kva Samningen (pdf) skriv om saka 21. desember 2017. Historielaget har kopiert protkollen og levert han til statsarkivet. (pdf)
(Linkane lastar ned pdf-filar, som du kan lesa på din eigen maskin.)
Skulehuset i Sandvik fotografert 05.06.1962. Den gamle skulen ligg mellom Bakke og Juvik.
I denne utgåva av årboka startar me ein serie me har kalla «Livet langs fjorden». Tor Wold innleier serien med ein artikkel med dette namnet og følgjer opp med artikkelen «Frå Steintveit til Lofoten etter
klippfisk» der me får litt innsyn i jektefarten til Nordland. Rundt om i bygda sit det sikkert mange som har historiar – og kanskje gamle bilete – frå jektefart og alt som har med fiske å gjera, også tønne- og
kasseproduksjon. Dette er verdfull informasjon som me gjerne vil ta vare på, så me høyrer gjerne frå dykk!
Me får følgja livet til Bergljot Totland, Bellot’n, frå Bergen og Børdalen via Ådland til Tysse. Sonen hennar, Tor Totland, fortel levande om oppveksten på butikk-lemmen på Ådland og litt om åra etterpå.
Elles i denne utgåva går me tilbake til «gamle dagar» på Tysse, til ei tid då dette var ein livleg liten bygdeby, og me får høyra 98 år gamle Oddvar Tvedterås fortelja om korleis det var å veksa opp på Tysse.
Vidare får me høyra ein spenneande historie om ein kallhovd frå Gjerde, me får gjera oss litt meir kjende i Nyutløtræ, me høyrer om den grufulle ulukka på Gullfjellet i 1934 og me er med på saueslakting.
Me oppmodar kvart år lesarane våre om å koma med innlegg til årboka, og i år har me ikkje mindre enn tre artiklar som me har motteke uoppmoda. Det set me pris på, så ei varm takk går til Johannes Langeland,
Tor Totland og Frank Marton Pedersen for interessante innlegg!
Lukke til med lesinga!
Anlaug Røen Hauge
-red
Arne Høyland koserar om Likt og ulikt i Samnangerkulturen og Nordhordlandskulturen.
Vel møtt!
