Samnanger historielag

Helge Kvernes har vore arkitekt i Oslo, han er nå pensjonist. Han har interessert seg for slektslinjer i mange år, og har med utgangspunkt i Gaupholm- og Kvernes-slektene greidd å føra slektene tilbake til Harald Hårfagre og hans tippoldeforeldre. Vi får gjera arbeidet hans tilgjengeleg som PDF-filar. De som vil kan lasta det ned og forsøka å kopla seg inn på slektslinjene. Når du klikker på linkene, ser det smått og utydeleg ut, men om du laster ned filene, får du fram store, fine PDF-filer.

Kart over innmarka på Gaupholm i 1901, før utskiljinga. Kartet viser klyngetunet på Gaupholm.

Slekstre frå Torbjørn på Gjøn, f omlag 1500, fram til Kvernes og Gaupholm omlag 1900

Slektslinjer frå Engel H. Kvernes, Haldor Gaupholm og Lars H. Gaupholm – alle fødd i første halvdel av 1800-talet, tilbake til dei gamle adelsættene på vestlandet omlag 1500.

Slektslinjer frå Harald Hårfagre og Åshild Dagsdotter fram til omlag 1500.

Slektslinjer frå Harald Hårfagre og Gyda Eiriksdotter fram til omlag 1500.

Samnanger historielag har sin årlege vårtur søndag 10. mai i år. Turen går til fleire intersante stader i Voss området. Meire info kjem seinare. Set av dagen ?

Retting av feil vi har fått vite om i årboka.

Dessverre fekk vi ikkje plass til alt i årboka. Vi hadde alt for mykje interessant stoff. Så difor legg vi ut litt av overfloden her. Klikk og les!

Eigarane/forfattarane har gitt løyve.  

• Alle linkene viser til stoff som er tillegg til artiklane i årboka.
• s. 40: Mons Olai Olsvik sine memoarar.
• s. 48: Solbjørg slektskrønike av Chris Isaksen.
• s. 55: Yngve Nedrebø om 2 Deboraer i  Arkivposten.
• s. 80: Informasjonshefte som vart delt ut til alle norske familiar etter frigjeringa i 1945.

Her er historiar som spenner vidt, både i tema og tid.
Vi får lesa om ein heltedåd på Tysse på 1950-talet, om ein mislykka jakttur i 1909 og frå Napoleonskrigen før 1814, får vi høyra om ein krigshelt frå bygda og om famliar som bygde opp reiarlag på rikdomen frå sildefiske. Men vi har også stoff frå nyare tid, som då Einar Gerhardsen var på valturne i Samnanger. Skottehandel og genforskning er også med. Og Henrik Brigtsen fortel om minne frå gutedagane under krigen. Sist men ikkje minst: Eit langt 17-mai-tog og musikklaget som spelte i jula.

Samnanger har ein lang tradisjon for rosemåling, og den spesielle Os-målinga vart utvikla til sitt høgdepunkt av Ola Lien Midtbø (f. 1832) og Annanias Tveit (f. 1847). Annanias Tveit var sonen til Nils Tveiterås (f. 1795) i Samnanger. Nils Tveiterås hadde lært målarkunsten av far sin, Johannes Tveiterås, under oppveksten i Samnanger. Nils Tveiteråa gifte seg og flytta til Hegglandsdalen i 1820, der hans slo seg ned på garden Midthus. Han kalte seg seinare Nils Midthus. Annanias gjekk i lære hjå faren, og i 1872 kjøpte han garden Tveit, også i Hegglandsdalen, der han sette seg opp ein rosemålarvarkstad. Han kalte seg seinare Annanias Tveit. Han hadde mange læregutar i ein 20-års periode.  Annanias Tveit hadde såleis flinke folk før seg. Han var 3. generasjonen av rosemålarar frå Samnanger. Ola Lien frå grannegarden på Lio i Hegglandsdalen, var den første som gjekk i lære hjå Nils (Tveiterås) Midthus, og han vart også ein svært dugande rosemålar. Som målarane i Samnanger ein generasjon tidlegare, reiste Ola og Annanias kringom på gardane i Os og Fusa og måla i sine unge år. Det det var særleg desse to som utvikla Os-stilen. Nils Georg Brekke ga oss eit grundig og spanande foredrag, omkorleis rosemålarkunsten kom til Samnanger, og utvikla seg vidare.   

Det var 50 frammøtte i biblioteket denne kvelden og fleire som sjølv driv med rosemåling i dag. Mange av publikum hadde med seg fine gjenstander som folk fekk sjå og som historielaget fekk registrera. Truleg blir det ein artikkel om dette i årboka 2020.

Søndag 26.mai går turen til Sørfjorden i Hardanger. Veteranbuss frå Samnanger til Kvandal, ferje til Utne og vidare til omvising på Agatunet. Så middag og omvising på museet på Utne. Heim att gjennom Herand og Jondal.

Avreise frå Hisdal 8.15 , om Tysse.    Retur til Hisdal ca. 18.30.

Påmelding innan 20.mai til Helge tlf 90073248 eller Solvor tlf 93424361.

Pris medl. kr 600/ ikkje medl.700, alt inkludert.

Kontant betaling på bussen eller Vipps 90073248

Har du ei fin gamal kiste eller eit skåp? Eller kanskje noko heilt anna, som er Os-måla?

Vi treng utstillings-objekt. Kan du bidra?  – Kontakt Solvor Aadland eller Tor Wold. 

I fjor haust tok historielaget for seg felebyggartradisjonen frå Tveit. I år vil vi fokusera på Os-målinga, eller Tveitamålinga som vi godt kunne kalla henne.

I oktober planlegg vi ei utstilling av nokre av dei fine gjenstandane, som fins i Samnanger. Det vert og foredrag med prof. emeritus Nils Georg Brekke om Os-måling-tradisjonen.

Nils Tveiterås vart fødd på Tveiterås i 1795. Far hans, og bestefar hans dreiv med rosemåling, og Nils tok opp arven etter dei. Han utvikla rosemålinga til den særskilde stilen som i dag vert kalla Os-måling. Bestefar til Nils var barnebarnet til Nils Stålby, den svenske krigsfangen, som kom til Tysse og vart gift med dottera til «Rike Per Tysse». Det har vore spekulert i om Tveitamålinga er inspirert frå svensk rosemåling.

Nils gifta seg til Os, og tok namnet Midthus, etter garden i Hegglandsdalen, der han og kona slo seg til. Her arbeidde han som bonde og rosemålar. Han tok også inn læregutar. Fyrst granneguten Ola Lien, som tok namnet Midtbø, og så sin eigen son, Annanias, som seinare kalla seg Tveit. Desse to, Ola Midtbø og Annanias Tveit utvikla stilen vidare, og gjennom deira lange aktive tid som rosemålarar nådde Os-målinga eit høgdepunkt.

Det er ein svært stor produksjon att etter dei to meistrane frå siste helvta av 1800-talet og fram til kring 1920. Det er mange som seinare har ført denne tradisjonen vidare etter Annanias Tveit og Ola Midtbø.

Frå 2000 har vi hatt denne heimesida. Vi ønskjer å skapa større medverknad frå medlemane, og trur at eit ineteraktivt medium som Facebook kan bidra. Frå starten av har vi hatt notaholmen som kjenneteikn. Det var Bjarne Hauge som teikna den fine strekteikninga. I 2009 vart notaholmen vølt, og vintaren 2010 såg huset slik ut. På Facebooksida har vi nytta eit bilete som er tatt seinare, og der ser Notahomoen gammal ut igjen.